– Suldal er ekte vare

Medan støvlane surklar seg nedover bøane i Høyvik denne laurdagen, kjem brått ein hoppande glad pels skytande ut av skodda. Like etter kvitrar det. Marianne Reitan og kompanjongen Milli er ute og luftar seg i ruskevêret. Etter ein varm velkomst, peikar ho veg i retning naustet.

Framom den sprakande, digre peisen står to gode stolar kledd i reinsskinn, klare i det romslege naustet. Marianne svinsar rundt og ordnar med både kaffi, pannekaker og blåbærsyltetøy. Ho set seg ikkje. Haugesundsdialekten dansar rundt i lokalet og fortel om byggjeprosess, materialval og, ikkje minst, skattane frå svunne tider som er bevart. Etter tallause oppfordringar om at gjesten må komme tilbake å sjå paradiset hennar i sommardrakt, pustar ho endeleg.

Bergatt av venleiken
Eg har elska Suldal frå første møte, opnar ho, då me omsider har fått rigga oss til framom varmen. Det heile starta då ho for 15 år sidan blei med TV Haugaland på besøk i stampen på Mo Laksegard.
– Eg hadde aldri vore i Suldal før, seier kvinna som kjem frå Haugesund, men som nå er busett i Stavanger.
– Min første tanke var: Fy fader så fint! Under besøket blei ho og dei andre gjestane tatt med på ein rundtur i kommunen.
–Me besøkte kvar krik og krok, og eg blei heilt slått i bakken av kor vakkert det var, lyser ho.

Suldal har alt
Dei fekk vera med på rafting, laksesafari og alt anna kjekt som reiselivet her inne tilbyr, fortel ho. Likevel var det naturen som slo henne mest.
–Suldal har jo alt! Fjord og fjell som kan ta pusten frå ein. Ho snakkar lenge om dei magiske og naturlege variasjonane kommunen har å by på og er overtydd om at ein blir blind på det ein ser kvar dag. Ho vil at suldølen skal opna auga og sjå heimstaden sin slik gjestane hans ser det.
– De må sjå kva for eit skattekammer de verkeleg bur i, nærmast kommanderer ho.

Vegen til Høyvik
Marianne var ikkje i tvil. Det var i Suldal ho skulle finna den etterlengta fristaden sin. Ein stad der ho og mannen hennar Ioan kunne finna fred i det travle livet sitt. Ein stad å seinka skuldrane og berre leva. Dei tok til å leita.
Me fann så mange fine hytter, som me kunne flytta rett inn i. Likevel, det var ikkje rett. Det var ikkje hytta dei leita etter, men staden. Så fekk dei eit lite tips, og til Høyvik bar det.
– Då me hadde klort oss gjennom skogen og såg staden som openberra seg framom oss, berre visste eg det. Eg kjende i heile kroppen at dette var rett.

Prosessen
Deretter venta ein haug med arbeid. Litt etter litt har dei rusta opp bygningar, drenert bekkjer, sådd plenar, snekra plattingar og platå. Endå er det ikkje ferdig.
– Det handlar om å klara og slappa av i prosessen, slår ho fast. Så snart dei kan, går turen til draumeplassen. Og sommaren er best!
–Me pleier å seia at sesongen startar i april, seier ho. Då fyller den erfarne vertinna opp med familie, hyttenaboar og gode vener.
– Då berre kosar me oss, sukkar ho medan ho forsvinn inn i tanken om små barnebarn-føter i graset, bålkos og badeliv.

Erfaring frå reiselivet
Marianne har sjølv lang fartstid innan reiselivet. Ho har blant anna jobba i reisebyrå, vore med og utvikla flyplass på Karmøy og nå driv ho eventselskapet Miit i Stavanger. Der tilbyr ho næringslivet opplevingar og reiser i både inn- og utland.
– For å utvikla gode reisemål, treng ein gode ambassadørar. Det krevst at ein har opplevd sjølv, meiner ho.
– Men det betyr jo ikkje at alt treng å vera pakka inn i all slags luksus, det viser seg nemleg at det framleis er ekte vare som sel. Nå brenn blikket om kapp med vedkubbane i peisen.
– Me må finna det ekte og autentiske med kvar plass, og det har de jammen meg i Suldal! Så tek ho oss med på opplevinga som verkeleg opna auga hennar, i sjølvaste Høyvik.

Royale koplingar
Me leiger av og til ut annekset oppe i bakken her, peikar ho.
–Me la det ut på Airbnb,mest forå sjekka om me fekk noko napp.
Og napp blei det! Eit par heilt frå London melde si interesse. Ved avreise la gjestane att ei gjestebok der dei fortalde om staden dei meinte var for ein juvel å rekna.
–Trass i at her ikkje var innlagt do ein gong, skrattar Marianne. Ho blei jo sjølvsagt nyfiken og googla namna deira. Og
jammen meg, gjestane hennar viste seg å jobba tett på den engelske kongefamilen!
– For dei som var omgitt av all luksusen, var det å få komma til fjorden i Suldal ei eksotisk oppleving. Å få vakna opp så tett på den vestnorske naturen og berre nyta stilla.

Det ekte
Og det var jo nettopp det same som slo henne og, første gong ho var i Suldal.
– Det er så viktig at me ikkje gløymer å sjå det vakre rundt oss i dei travle liva våre. Me må stoppa litt opp, rett og slett. For å sjå. Marianne smiler nå. Legg seg litt bakover i stolen og let auga få kvila litt i flammane. Rundt henne ruslar Milli nøgd medan vinterdråpane tappar tungt på taket. Av og til opnar ytterdøra seg sjølv om det er heilt vindstilt utanfor.
– Hei Magnus, svarar ho kvar gong døra går opp. Ho er bombesikker på at det er gamle Magnus Høyvik som er innom rett som det er. Det skremmer henne ikkje.
– Han verkar jo nøgd, ler ho.

Utnytt det de har!
Best som det er, er ho framme på stolen att, gnistrande av engasjement:
– Me må ikkje alltid gjera alt så komplisert!
Reise-erfaringa har sjølvsagt botna ut i mang ein tanke for utvikling av Suldal som vertskapskommune.
– For det første, må me få lys i alle lokala i Gata på Sand. Kva er eit sentrum utan folk? Og kva med å tilby ein båttur på den nydelege fjorden? Eg har ikkje sett så mykje som ei fiskestang til låns på Sand. Og med det flotte badeanlegget me har fått, må det vera mogleg å få til ein enkel transport til dømes frå hotellet vel? Marianne er ustoppeleg nå.
– Og Blåsjø! Det er ein attraksjon i verdsklasse! Det er første plassen eg viser gjestane mine i Suldal! Dette må de utnytta, ber ho.

Start doing
Marianne som har vore med å utvikla destinasjonar rundt i heile verda, er klinkande klar på ein ting;
– I slike arbeidsgrupper må ein ha med «do`ere». Det nyttar lite å sitja rundt bordet og kasta idear fram og tilbake, det krevst handling. Og ho har sjølvsagt ei oppfordring til Suldal kommune:
– Kva om de inviterte oss hyttefolk til dialog? Me som har valt oss Suldal som vår fristad, sit jo med førstehandskunnskap om kva me opplever som bra og kva som kanskje kan bli endå betre. For de finn vel ikkje betre ambassadørar enn oss?, blinkar ho lurt.

Kjenner seg velkommen
– Når meg og Ioan kom her, to byasar som maste om alt, blei me så godt tatt imot. Me var så jysla forvetne veit du, ler ho.
Det var så viktig for dei å få kjennahistoria til plassen dei var blitt så glade i.
– De er så levande engasjerte når det kjem til staden dykkar, påpeikar ho. Ho meinar at om ein berre vågar, så likar suldølen å bli spurt. Ho har erfart at under den litt blyge overflata, ligg det mykje stolt og raust. Bruk det, oppfordrar ho. Heilt på tampen seier ho:
– Eg kjenner mange hyttesuldøler, og gjengs for oss alle, er at me kjenner oss veldig velkommen.
Og med det opnar Magnus døra for siste gong. Den gufsne vinterdagen jagar oss oppover bakken til hytta der stearinlysa er tende. Der sit Ioan å ventar på Marianne og alt ligg til rette for nok ein lun hyttekveld i deira kjære Høyvik.

Maria Klungtveit

Zoom Førre Neste