Midt på brua

Denne saka stod på trykk første gong i oktober 2006

Ser ein bort frå eit rikhaldig spenn av bruer og samband, anten det er mellom lått og tårer, meining og undring, sjenanse og engasjement, er Tina Laugaland Mikalsen eit ektefødd Ryfylke-barn.

– Har du nokon gong høyrt det bli sagt om ein mann at han ikkje må veljast berre fordi han er ein mann? Har du ? Det er så det kvitnar på hjelmelandsdialektens bølgjetoppar borte i sofaen. Ho lener seg smilande tilbake i tankepausen som oppstår.

– Nettopp.

Strikkhopp

Munnrapp og lingsen sit Tina Laugaland Mikalsen i oktoberlyset som står inn dei store vindauga på ein onsdagstille Erfjord skule. Lysande nøgd med sitt forsvar for at kvinner godt kan få eit lite inspirasjonsløft i retning opp og fram i politikken. Sjølv fekk ho det eit strikkhopp til topps då partikollegaen omrokkerte politikk-hierarkiet, og ho plutseleg var fungerande varaordførar.

Ordførarsaka

Om kor viktig det er at fleire kvinner, og for den del menn, får foten for å engasjera seg i lokaldemokratiet kan ho seia mykje. Om ordførarsaka vil ho berre seia eitt ord.

– Trist. Nei, det har eg ikkje lyst til å seia meir om.

Kom heller igjen med manglande mobildekningen frå Hålandsosen og oppover i Fjellet og elles der folket bur. Eller hennar eigen politiske baby; velkomstpakken for nytilflytta suldøler. Unnfanga og vedtatt med dei aller beste intensjonar, men etter sju år stadig berre så vidt på føter.

Det må vera likt for alle

– Det må vera likt for alle. At ein får og ein annan ikkje er verre enn alt. Klarer me ikkje dette, får me heller avslutta heile ordninga. Men nå veit eg at det ordna med nytilflytta-lister frå Folkeregisteret annakvar månad. Ja, det kostar, men det får det berre gjera. Dette har me sagt at me vil.

Lite vitnar om at ho for lengst har takka nei til gjenval. Og at den beslutninga ikkje var enkel, feier ho heller ikkje under teppet.

Budsjettet; det kjekkaste av alt

– Det har vore fantastisk kjekt, ikkje minst i formannskapet der me er saman frå alle partia. Og tenk at folk kan uffa over budsjettet; det som er det kjekkaste av alt. Det er jo då me verkeleg kan øva innflytelse, ivrar ho.

Og smiler når ho blir minna på at spørsmålet var kvifor ho vel å takka farvel til dette.

– Skulle eg stilt og blitt valt inn igjen, hadde det blitt tolv år til saman. Det er lenge..Og sjølv om eg har stortrivst i vervet som varaordførar, ser eg i allefall at utvalsleiarar og varaordførar treng ein dag med frikjøpt tid. Og så mjuk igjen.

Kongen til bords på Lindum

– Men du verda, så kjekt det har vore.. Og er...Hendene samlar seg i fanget. I dei brungrøne auga leikar sollyset, og ei lita stund er ho som ein annan stad. Kanskje tilbake på kongeleg lunsj på Lindum.

– Å få sitja til bords med dronninga og kongen..Nei, det var..Ja, for ei oppleving! Det er nok det mest fantastiske av det eg har fått vore med på. Og at me inviterte dronninga til fjells, trur eg ho sette umåteleg pris på; ho takka for det fleire gonger. Men når politikar-høgdepunkta skal til pers, er det, etter rojal nærkontakt, møte med lokalt næringsliv ho kjem tilbake til.

Einsidig kunstnarprosjekt

–Det å få komma ut; få sjå og høyra. Som då eg var hjå FruMar på Ropeidhalvøya eller i Kilane hjå Erfjord Stamfisk, og eg samtidig veit at her er kompetanse i verdsklassen. Då blir eg stolt og glad og då slår det meg kor mykje me har her i kommunen av resssurser me ikkje er oss bevisste.

Ho lar ausekaret synka djupt i slike inspirasjonskjelder, for politikar-livet skal reknast mot tyngre stunder også. Som når presseoppslaga ikkje føles rettferdige, tida ikkje passar til saksbunkene eller når engasjement og handlekraft skal gjennom byråkrati-kverna.

– Eg blir oppgitt når eg har vore med å jobba med bra ting og det kjem ut med negativ vinkling i avisa.. Kunstnarprosjektet er komme ut voldsomt einsidig, synest eg, eksemplifiserer ho på oppfordring.

Den korte husken

– Og så trur eg folk ikkje alltid er klar over alle formalitetane som må på plass når me jobbar med saker. For ein ting har eg lært; ting tar tid med politiske prosessar.

–Og du er ikkje den mest tålmodige?

Låtten triller som perler rundt i sollyset.

– Seier du det, glitrar det, like eglevorent tilbake.

Men når dagen kunne vore betre og motbakken kortare, tar ho fram eit trøystens ord, røynt av fleire.

– Den politiske husken er kort; det hugsar eg ordføraren i Vindafjord, Arne Bergsvåg, sa. Og det er sant. Og eg er nok eit menneske som lettare hugsar det gode enn det vanskelege.. Men ja, ein er eksponert på godt og vondt. Hendene som trufast følgjer ord- og tankerekkjer legg seg til ro igjen. Ho snakkar som ho går, fort og målretta, men smakar tenksomt på setningane i etterkant.

Folk ringjer

Ombodskvinne, det er slik ho først og fremst ser seg som politikar.

– Eg er veldig audmjuk for det den rolla inneber.

–Det er ikkje få gonger du vidareformidlar saker som folk har ringt deg om ved møteborda?

–Folk ringjer og det er eg glad for. At dei trur det nyttar. Eg trur folk veit kor dei har meg. Konsentrerte augnebryn understrekar meldinga, før understatement-sansen innhentar henne og sender henne rett i ei latterkule.

– Trur du ikkje det?

For ho kan vera direkte. Når konsenstrasjonen samlar seg i panna, er det ikkje tanken på noka kjære mor som plent er nærmast.

– Eg blir så engasjert, kan du skjøna, ler ho overgitt og må opp og ta unna litt i munterblanke auge.

– Slik kan me ikkje ha det

Levekårs-og formannnskapspolitikaren kan vera meiningssterk, men er ikkje redd for å spørja før ho uttalar seg. Meir enn ein gong har administrasjonen forlete møte med hugselappar etter at den vitebegjærlege erfjordkvinna har spurt meir enn to administrative kan svara på ståande fot. Som levekårspolitikar er hennar politiske manifest at folk skal føla seg trygge i Suldal.

Derfor blei ho gripen av saka til Klara Marvik, som nær blei kasta ut av omsorgsbustaden sin då ho framstod som ei litt for frisk enke i ein alder av fleire og åtti år. Berre tanken får henne til å hutra.

– Slik kan me ikkje ha det.

–Kva seier folk nå som du skal gi deg, då?

Ho pøsjer litegrann, før eit smil overvinn henne.

– Eg får jo tilbakemeldingar..Kva dei seier? Jo, at det er synd at eg gir meg..Eit lite gløtt i golvet.

– Klart eg set pris på det.. Og eg set i allefall alltid pris på å treffa veljarane.

– Berre eg var på heia

Utanfor strekkjer sjøen seg, kant i kant med dei bratte liane opp til den høgtelska heia. Som alltid har vore staden å vera. Frå då ho var lita og berre kunne få vera med, til nå som vaksen og berre kan sleppa frå.

– Berre eg var på heia. Det tenkjer eg ofte, kjem det inderleg frå eit ope ansikt med vakne auge som søkjer ut og opp.

Dit tar ho med seg suter og gleder, og der tar ho jobben med å servera vin, om ho enn aldri så mykje kjempa mot skjenkeløyve til turistforeningshytta på Stranddalen.

– Fleirtal er fleirtal, veit du, kjem det uforferda. Og så perlar låtten:

– I sommar var det ein av gjestene som truga med å hiva meg på vatnet då eg fortalte koss eg hadde stemt. Ho kniser litt før ho sakleg serverer følgjande fotnote.

– Men eg reknar ikkje å springa til Stranddalen som noko heiatur, altså.

Rause borddekningar

Kva magnet som ligg og trekkjer høgt der oppe kan ho ikkje beskriva med ord.

– Det er berre fantastisk, sukkar ho salig. Trylt berre ved tanken på det som ho frå barnsbein av blei innvigd i gjennom ord og gjennom uendeleg lange fotturar.

– Me fryda oss når me fekk vera med; eg kan aldri hugsa me blei slitne, fortel ho og minnest langturar med far sin som mest uhøyrlig klauv liane i ein alder av 80 år. Sjølv har ho nettopp feira 60-års dagen med god mat, rause borddekningar og næraste familie ei heil helg til ende. Kakene ho hadde i bakhand på sjølve dagen for også.

– Og vel så det, smiler ho kokett.

Farmorforelskinga

– Men den største gåva fekk eg på førehand i juli då Sindre kom. Han betyr berre meir og meir for meg, betrur ho, varm i fjeset av farmor-forelskelse. Tina Laugaland Mikalsen kjenner mange, og mange kjenner henne. Det fekk ho også tilfulle merka då ho i januar miste dottera, Siri. Ei jente som trong meir omsorg enn dei fleste barn, og som gav mor tilbake i tusenfald. Sorga over tapet og gleda over barnet og banda, er tett vevde.

– Eg saknar henne så. Å komma heim til Siri var reine sæleboten når dagen hadde vore lang. Og så kan eg også tenkja at nå er eg trygg for henne for alltid; men det høyrest vel for underleg ut til at det kan skrivast..? Det blenkjer i ansiktet som framleis ber spor av herleg sommar.

Siri solstråle

– Siri var ei solstråle som meir enn nokon lært meg om korleis me skulle vore mot kvarandre, mykje meir. ”Har ikkje tid”, seier me, og lar vera å ta tida til å vera medmennneske for kvarandre. Eg prøver i allefall å ikkje seia at eg har det så ”travelt”. Kva for eit ord er det; ein bestemmer då sjølv kva tida skal gå til. Det du vil, det får du til. Ho burde ha greie på det.

Glad for trenarord

Då sonen Øyvind var sju år, blei ho åleine med han og Siri etter eit samlivsbrot. Men om hendene må ha vore plenty fulle som dei var, såg ho ingen grunn til å melda pass når ungane skulle kjørast på fotballtrening.

–Eg blei så glad då gamletrenaren ein gong sa at dei alltid rekna med at eg kunne, smiler ho. Og fråber seg alle heltinne-gloriar.

– Eg har hatt eit så rikt liv. Det har vore ein god kvardag, og det er ikkje berre noko eg seier nå. Det sa eg då også.. Eg ville ikkje bytt med nokon. Ei lita stund lar ho stilla berre vera der. Så spenner ho hendene i sofaen og sprett opp som ei jente. Resten av dagen ventar.