– Vanskeleg å stadfesta kor viktig lokalaviser er

– Det er ikkje tvil om at god journalistikk som dekkjer lokalsamfunnet sitt på ein bra måte er viktig for demokratiet. Det betyr ikkje at alle lokalaviser er like viktige. Det er flust av eksempel på aviser som ikkje nødvendigvis fyller den demokratiske funksjonen særleg godt, seier medieforskar Steen Steensen til Nynorsk pressekontor.

Viktig for demokratiet

I Norge i dag verkar det som at det er ei utbreidd semje om at lokaljournalistikk er ein berebjelke for demokratiet. Også i det politiske Norge står lokaljournalistikken sterkt – og manifesterer seg mellom anna i at det er lite motstand mot pressestøtta.

Steensen etterlyser meir forsking som kan underbyggje det som verkar å vera ei sanning utan modifikasjonar.

– Veldig mange av desse diskusjonane er basert på synsing. Me tar for gitt at lokaljournalistikk er eit viktig premiss for lokaldemokratiet. Det har berre blitt ei etablert sanning. Eg trur òg lokaljournalistikken er viktig, men me manglar empiri. Korleis veit me eigentleg at det er sånn og kan me dokumentere det?

Eiga undersøking

I samband med kommunevalet i 2023 gjorde Steensen ei eiga undersøking der han ville sjå nærare på samanhengen mellom valdeltaking og lokalavisdekning. Han brukte tal frå Mediebedriftenes Landsforening (MBL) og Landslaget for lokalaviser (LLA) over alle lokal- og regionaviser si husstandsdekning i kvar kommune, i tillegg til informasjon frå databasen Atekst over kor mykje kvar enkelt lokalavis skreiv om valet. Slik kunne han sjå etter moglege samsvar mellom lokaljournalistikk og valdeltaking.

– Eg fann at det var lite samsvar mellom kor mykje lokaljournalistikk det er i kvar enkelt kommune og valdeltakinga i dei same kommunane. Men den store utfordringa for meg var jo at det knapt fanst ein einaste kommune der det ikkje var lokalpresse. Så det vart ikkje grunnlag til å danna seg noko bilete av kva fråvær av dette ville gjort med valdeltakinga, seier medieforskaren.

Sjå til utlandet

Om kort tid kjem Steensen med ei bok der han har sett på desse samanhengane i utanlandsk kontekst. Han har sett på situasjonen i Danmark og England, og spesielt i sistnemnde land viser fråværet av lokalaviser gjer med demokratiet.

– Valdeltakinga ved lokalval i England er latterleg låg. I snitt 33 prosent. På stadar der det ikkje lenger finst lokalaviser var engasjementet merkbart lågare enn i andre delar av landet. Så eg fann ein klar samanheng mellom mangel på lokaljournalistikk og valdeltaking der, seier han.

Han er likevel klar på at det er fleire grunnar til at situasjonen i England ikkje er direkte samanliknbar med Norge.

– Lokaldemokratiet i England er svakt. Den politiske makta er meir sentralisert, og lokalpolitikarane er langt mindre autonome enn her.

Samd i at me manglar empiri

LLA er ein interesseorganisasjon for over 110 lokalaviser over heile Norge. Generalsekretær Tomas Bruvik i LLA er samd med Steensen i at me manglar empiri.

– Eg skulle ønskt me hadde meir empiri. Det trur eg hadde vore positivt for lokalavisene, seier han til NPK.

Han meiner likevel Steensen tek feil når han hevdar at valdeltakinga ikkje har samanheng med kor mange saker det står i ei avis om valet.

– Ei avis som har færre saker kan ha langt betre saker enn ei med mange. Det er òg slik at me i Norge har ei relativt høg valdeltaking, kan det ha ein samanheng med at me har mange lokalaviser som er viktige for lokaldemokratiet, spør Bruvik retorisk.

Bruvik og LLA er av den oppfatning at Norge hadde vore langt fattigare utan lokalavisene me finn over heile landet.

– Dette både med omsyn til lokaldemokratiet, og å følgja med på og følgja opp det som skjer der me lever og bur på godt og vondt. Lokaldemokratiet handlar Ikkje berre om kor høg valdeltaking det er. Lokaldemokratiet handlar om ansvar, fellesskap, deltaking og om å forstå samfunnet, og eg er trygg på at lokaldemokratiet i Norge ikkje ville vore det same utan lokalavisene, avsluttar generalsekretæren.