Ein smak av det søte liv

At tiramisu er ei søt, italiensk kake har nok dei fleste fått med seg, men at namnet tyder å «løfta opp» er kanskje meir ukjent?

Denne saka blei første gong publisert 18. juli 2023

Å løfta, samla og gi reisande ein søt smak av Italia er det Bente Thurmann-Nielsen har gjort dei siste femten åra gjennom reisebyrået sitt Tiramisu. Nå rundar ho av.

Eit lite stykke Norge

Kvitveisen leiar veg opp den bratte kneika mot fjellgarden Rød. Under oss blenkjer Tyssefjorden i vårsola, og då nyfødde kalvar dukkar opp på bøen, ja då er det som ein kjenner smaken av eit lite stykke Norge på tann. Himmelhøgt under ufsa har Bente og mannen Tormod Skeie bygd sitt eige vesle paradis der livet har fått spelt seg ut i sine fasar i over førti år.

Ungdomsforelsking blir business

– Ja, her er veldig fint. Spesielt dagar som denne, opnar Bente.

Det ligg eit lite «men» i lufta mellom oss. Oslokvinna likar nemleg ikkje dei vestnorske sommardagane med silande juliregn og tunge skoddedyner kvilande nedover fjellsidene.

– Nei, om sommaren reiser eg til hytta i Stavern, smiler ho, og legg til at mannen er av ei heilt anna oppfatning når det gjeld veret sin påverknad på livskvaliteten.

Solrike og varme avbrekk finn ho også i reisene til sitt kjære Italia. Ei ungdomsforelsking som skulle leia til reiselivsverksemd med eit stort ønske om å dela kjærleiken for det gode liv med fleire.

Kjende og ukjende skattar

– Eg var eigentleg ikkje så fan av gruppeturar før eg, humrar ho.

Aller helst likte ho å snoka rundt å utforska aleine. Men etter nettopp ei gruppereise til nydelege Amalfi i sørlege Italia skulle det snu.

– Ja, då såg eg kor mykje meir ein kan oppleva av det autentiske når ein har kjentfolk med på tur. Det å hausta god kjennskap til kjende og ukjende skattar, kopla på historia og så nyte det saman med ein interessert og takksam flokk, det var fantastisk.

Ungdomsår i Roma og hjelpearbeid i Firenze

Me må tilbake der ungdomsforelskinga for støvellandet tok til.

– I 1966 blei far NATO-stasjonert i Roma der onkelen min alt budde. Eg var 18 år og eventyrlysten, og kom lett inn i den italienske levemåten og språket. Etter to år returnerte familien til Norge, og planen var å starta med studiar. Men så kom eg over noko spennande! Firenze, som då hadde blitt råka av flaum då elva Arno gjekk over sine breidder, trong mengder av hjelpande hender for å berga det som bergast kunne av nasjonalskattar. Eg kunne språket, var interessert i kunst, kultur og litteratur, ja så var eg ganske god på maskinskriving òg. Eg fekk jobb som sekretær og koordinator i det enorme restaureringsarbeidet.

Nytt eksotisk liv i Ryfylke

Minna frå dei unge åra i den historisk tunge byen i Toscana får det til å blenkje i det brune blikket.

– Ja, det var ei herleg tid. Travelt og kaotisk, men òg mykje glede og skøy, seier ho mjukt.

Ho elskar den italienske levemåten; Kjærleik, kaos, mat, vin og hygge i herleg harmoni. Etter to år var ho tilbake i Oslo, og på Blindern trefte ho han som altså skulle lokke henne til eit heilt anna eksotisk liv.

– Han var ikkje til å rikka. Han skulle til Ryfylke og slå seg ned slik som dette. Ein kan seia at det var ein stor kontrast både til Firenze og oppveksten min på Majorstua, ler ho hjarteleg.

Reisebyrå frå ein fjellgard

På garden Rød bygde og budde dei saman med sine tre barn. Begge jobba ved sidan av og hadde hendene fulle. Då reiret var tomt og ho nærma seg pensjonsalder frå arbeidet i skulevesenet i Suldal, tok ho sjansen og etablerte si eiga reiselivsbedrift. Ho ville dela Italia med fleire.

– Du kan seia at eg prøvde konseptet gruppereise ut på vener og kjende i starten. Det gav meirsmak. Men det var ikkje før internett kom til gards at eg verkeleg satsa. Då var det slutt på svindyre avisannonsar og treig brevkorrespondanse, då gjekk det for alvor an å driva reisebyrå frå ein fjellgard inst i Ryfylke!

Ibsens og Bjørnssons Roma

Saman med svigerinna Anne Berit Skeie, laga ho turen dei marknadsførte som «Roma sett med dikterøyne».

– Mange norske forfattarar og kunstnarar fann sin inspirasjon i Roma. Og på turane følgde me i desse fotspora. Me er mellom anna innom kafeen, Caffè Greco, der kunstnarar som Grieg, Bjørnson, Undset og Ibsen møtte likesinna og hausta sin inspirasjon. På Romas eldste bar er det som om tida har stått stille, og medan Anne Berit og forfattar Edvard Hoem fortel, blir alt så levande og me både ler og grin saman over ein kopp italiensk kaffi eller frisk, boblande prosecco. Seinare blei det også turar til Napoli, Ischia og Amalfi som me kalla «Ibsens og Ferrantes Sør-Italia». For ei tid!

Vandringar gjennom kulturarva

Dei siste åra er det kultur – og vandringsreiser som har dominert i Tiramisu. Der handlar det om grundig planlegging slik at dei reisande skal få mest mogleg att. Bente syter for at bagasjen blir transportert, at borda står dekte og sengene oppreidde når vandrarane kjem til dagens destinasjon. Eit døme på dette er pilegrimsvegen Via Francigena som går gjennom heile Italia. Her gjekk middelaldarens nordmenn med Jerusalem som mål. Gjennom Toscana i retning Roma får dei reisande tusle gjennom verdsarva som ber vitnesbyrd frå eit historisk mektig Italia. På vegen møter dei vaskekte, stolte italienarar som står med opne armar og bognande matbord.

Nå er det slutt, nesten..

Etter femten år er mange destinasjonar besøkte og minna er mange. Nå rundar ho av. Eller i alle fall nesten. Det er framleis mogleg å utforska skjulte skattar enten på sykkel eller til fots i nydelege Puglia i Sør-Italia, står det å lesa på nettsida til Tiramisu. Bente fortel at selskapet ikkje er lagt ned.

– Eg har vel ennå eit håp om at nokon vil ta over. Her fins mange moglegheiter. Kva med vandrarturar i Suldal med alle våre nydelege stadar og etter kvart mangfald av lokalmat? Spør ho lurt.

– Kva skal du gjera nå, Bente?

– Nå skal eg vera bestemor og pensjonist. Suldal er ein fantastisk kommune for oss pensjonistar. Eg går i Suldal Bad og på onsdagsturar med mange kjekke folk. Og så er det noko med suldølen. Det er godheit overalt. Eg har så visst gått på trynet opp gjennom, men eg kjenner meg aldri dømd. Det er ein stor verdi i eit folk. Me er heldige her i Suldal! Ja, så skal eg jo ein tur til Italia saman med Tormod og nokre vener snart då, blinkar ho.

Løfta kvarandre og dela det gode liv

På spørsmålet om kva ho sit att med etter alle desse åra, må ho tenka lenge. Det er så mange ting.

– Det var veldig stas å bli ein av landets Gaseller i 2019. Det var eit prov på at eg hadde lukkast. Elles må det vera alle dei fantastiske menneska eg har fått møta. Å få visa dei det fantastiske hjartevarme Italia. Høgdepunkta er når me finn små stadar der matrett etter matrett kjem på bordet, og me berre sit å tek i mot medan glasa fyllest med den nydelegaste lokale vinen. Då blir det ein heilt eigen atmosfære i gruppa. Det er som om stive nordmenn slepp ned skuldrene. Akkurat då kjenner eg at eg har fått til noko. At eg har bidrege til å løfta nokon ut av kvardagen og gitt dei smaken av det gode liv.